Milli Savunma Kurulunda görüşülen Siber Güvenlik Kanunu Teklifi, 8 Ocak 2025 tarihinde Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulan Siber Güvenlik Başkanlığı’nın kuruluş asıllarının ve idare formunun belirlenmesi için hazırlanmış ve 10 Ocak’ta Meclis’e sunulmuştu.

TBMM Ulusal Savunma Komisyonu’nda bugün görüşülmeye başlanan 21 maddelik “Siber Güvenlik Kanunu Teklifi‘nin 16. hususuna basın özgürlüğü zedeleyeceği için itiraz geldi.

CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, itirazını şu tabirlerle lisana getirdi:

“16. unsur kapsamında yer alan cezai yaptırımların öngörülebilirlik ve hukuksal bellilik prensiplerine uygun olmadığı tarafında önemli kaygılarımız bulunmaktadır. Bilhassa, “veri sızıntısı olmadığı halde bu tarafta algı oluşturma” üzere soyut bir kavramın kabahat kapsamına alınması, uygulamada keyfi yorumlara ve türel belirsizliklere yol açma riski taşımaktadır. Kabahatin ispatı, bağımsız kontrol düzeneklerinin ve eksper raporlarının dayanağı olmadan mümkün değildir. Bunun yanı sıra, cürüm ögelerinin belirlenmesinde keyfi uygulamalara açık bir düzenlemenin kabul edilmesi, yargı süreçlerinde karmaşıklığa neden olacaktır. Bu düzenlemenin Anayasa’nın temel hak ve özgürlükleri müdafaa altına alan kararlarına terslik teşkil etmesi de olasıdır.

“DEMOKRATİK TOPLUMUN TEMEL TAŞI OLAN BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNE ‘DİJİTAL SANSÜR KILICI’”

Bu noktada temel bir soruyu sormak durumundayız. Siber güvenlik tedbirleri alınırken birey hakları, basın özgürlüğü ve haber alma hakkı nasıl bir istikrara oturtulacaktır? Bir yandan, toplumun ve devletin dijital güvenliğini sağlama yükümlülüğümüz var; başka yandan da Anayasa’nın 26. hususuyla korunan tabir özgürlüğünü garanti altına almak zorundayız. Ancak, Siber Güvenlik Kanunu Teklifi’nin 16. hususu, bu dengeyi bozacak ve gazetecilik mesleğini önemli bir tehdit altına sokacak düzenlemeler içermektedir. Bu haliyle 16. husus, demokratik toplumun temel taşı olan basın özgürlüğüne ‘dijital sansür kılıcı’ indirme riski taşımaktadır.

“HALKIN HABER ALMA HAKKI DA AĞIR BİR DARBE ALACAK”

Özellikle devlet kurumlarındaki yolsuzluk, usulsüzlük yahut güvenlik açıkları üzere kamu faydasına olan bilgileri araştıran ve yayınlayan gazeteciler, bu düzenleme kapsamında kolaylıkla suçlanabilir. Bir yetkilinin kolay bir açıklamasıyla ‘veri sızıntısı olmadığı’ beyan edildiğinde, bu durumu sorgulayan ya da haberleştiren gazetecilerin mahpus cezasıyla yüz yüze kalabileceği bir ortam yaratılmaktadır. Böylesi bir atmosferde, yalnızca gazeteciler değil, birebir vakitte halkın haber alma hakkı da ağır bir darbe alacaktır.

“DÜZENLEME, OTOSANSÜR DALGASI YARATABİLİR”

Bu düzenleme, gazetecilerin özgür bir biçimde çalışmasını engelleyecek bir otosansür dalgası yaratabilir. Bu hususla, gazetecilerin, gerçekleri ortaya çıkarmak yerine, muhtemel cezai yaptırımlardan korunmak için sessiz kalmak zorunda olacağı bir tertibin kapıları aralanmaktadır. Bu sadece gazetecileri değil, tıpkı vakitte demokrasiyi de tehlikeye atan bir durumdur. Unutulmamalıdır ki, söz özgürlüğü olmadan güvenlik önlemleri yalnızca baskı düzenekleri haline gelir. Bu nedenle, unsur kesinlikle yine düzenlenmeli, kamu faydasına çalışan gazetecilerin özgürlüklerini koruyacak net sonlar çizilmelidir. Demokratik bir toplum, fakat özgür bir basınla ayakta kalabilir. Bu düzenleme, gazetecileri değil, gerçekleri susturmanın bir aracı olmamalıdır.

Bu husus kapsamında yetkililerin rastgele bir inceleme ya da bağımsız kontrol olmaksızın ‘veri sızıntısı olmadığı’ formundaki bir açıklaması, bu durumu sorgulayan ya da eleştiren bireylerin cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Bu durum hem hukuksal güvenlik unsuruna hem de tabir özgürlüğüne önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Hukukun temel prensiplerinden biri olan masumiyet karinesi, bireylerin suçluluğunun bağımsız bir mahkeme kararıyla kanıtlanmasını kaide koşar. Fakat, bu düzenlemenin mevcut haliyle bireylerin haklarının ihlal edilmesi riskini barındırdığı açıktır. Bu düzenlemenin getirdiği belirsizlikler, adalet hissinin zedelenmesine ve toplumsal itimadın sarsılmasına yol açabilir. Ayrıyeten, düzenlemenin bireyleri suçluluklarını ispatlama yükümlülüğü altına soktuğu bir durumda, masumiyet karinesinin ihlal edilmesi riskiyle karşı karşıya kalabiliriz. Bu nedenle, cürmün tarifinin ve kapsamının netleştirilmesi, bağımsız kontrol düzeneklerinin devreye sokulması elzemdir.