Şanlıurfa Adana’yı geçti. İki yeni çeşidin ismi belli oldu

Sıcak iklimlerde yetişen ve ekiminden hasadına kadar yaklaşık 5-6 aylık bir büyüme döngüsü bulunan pamuk bitkisi, tohumla çoğaltılıyor ve çimlenme süreci toprağın sıcaklık ve nem durumuna bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Global ısınmanın bu parametreler üzerindeki tesirleri pamuk üretim alanlarında, üretimde ve randımanda değişimleri gündeme getiriyor.

Prof. Dr. Doğanlar, aşırı yağışı sevmeyen pamuğun sıcak ve nemli iklim şartlarında lakin hafif asidik topraklarda yetiştirilmeye uygun bir bitki olduğunu söz etti.

Dünyadaki en büyük pamuk üreticisi birinci 6 ülkenin Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya ve Özbekistan olduğunu aktaran Doğanlar, 7’nci sırada yer alan Türkiye’nin birinci sıralardaki ülkelerle karşılaştırıldığında daha küçük bir üretime sahip olduğunu ancak dünya pamuk piyasasında değerli bir oyuncu olmayı sürdürdüğünü kaydetti.

Doğanlar, dünya genelinde pamuk ekim alanı büyüklüğünde 11’inci sırada yer alan Türkiye’nin ünite alan başına lif pamuk randımanında 5’inci, pamuk tüketiminde ve ithalatında ise 4’üncü sırada yer alarak kıymetli bir pozisyona ulaştığının altını çizerek, pamuk üretiminde en büyük hisseye sahip ilin yüzde 42 ile Şanlıurfa olduğu, akabinde yüzde 14,4 ile Diyarbakır, yüzde 11,6 ile Aydın, yüzde 8,8 ile Hatay, yüzde 5,5 ile İzmir ve yüzde 4,1 ile Adana’nın geldiği bilgisini verdi.

“OLUMSUZ BİR TESİRE SAHİP”

Pamuğu su muhtaçlığı yüksek bir bitki olarak nitelendiren Doğanlar, şöyle konuştu:

“Pamuk yetiştirilirken kullanılan su ölçüsü, bitkiye gereksinim duyulan yağmur suyu (yeşil su) ve yer altı akışlarının (mavi su) toplamı olarak düşünülmelidir. Pamuk üretiminde yaklaşık 3,68 milyar metreküp mavi su kullanılıyor. Pamuk bitkisinin ünite yeşil ve mavi su ayak izi ise tonda 205 metreküp ile 1641 metreküp ortasında değişiyor. Bilhassa kurak bölgelerde pamuk yetiştiriciliği, su kaynaklarının sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz bir tesire sahip.”

Prof. Dr. Doğanlar, iklim değişikliğinin pamuk üretimini sıcaklık artışları, su kaynaklarının azalması ve kuraklık, çok sıcaklık yahut soğukluk üzere çok hava olayları vasıtasıyla etkilediğini anlatarak, yüksek sıcaklıkların randımanı azalttığını, su kıtlığının sulama muhtaçlıklarını artırdığını, ayrıyeten değişen iklim şartlarının hastalık ve zararlıların olumsuz tesirlerini çoğaltarak üretim sürecini olumsuz etkilediğini vurguladı.

​​​​​​​“VERİM VE KALİTE KAYIPLARINA YOL AÇTI”

Doğanlar, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Aşırı yağışlar yahut kuraklık yani sistemsiz yağış dağılımı, yapılan birinci ekimlerin bozulmasına ve tekrar ekim yapılmasına yol açtı. Üretim döneminin kısalması randımanın de azalmasına sebep oldu. Üretim döneminde yaşanan çok sıcak hava dalgaları bilhassa pamuk bitkisini taraklanma, çiçeklenme, koza oluşumu üzere kritik büyüme devirlerinde gerilime soktu. Bu faktörlerin tamamı pamuk bitkisinin randıman ve lif kalitesinde azalmalar meydana getirdi. Sonuç olarak, iklim değişikliği son 5 yılda Türkiye’de pamuk üretiminde randıman ve kalite kayıplarına yol açtı. Bölgesel farklılıklar göstermekle birlikte, genel olarak ünite alandan alınan eser ölçüsü ve karlılık azaldı.”

Türkiye’deki en değerli pamuk üretim alanlarının Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde bulunduğunu lakin artan sıcaklıklar, kuraklık ve su kıtlığı nedeniyle bu bölgelerde pamuk yetiştiriciliğinin büyük risk altında olduğunu kaydeden Doğanlar, iklim değişikliği senaryolarına nazaran Türkiye’nin pamuk üretim alanlarının gelecekte değerli ölçüde değişmesinin beklendiğine dikkati çekti.

​​​​​​​“EGE’NİN KUZEY KESİTLERİNE HAKİKAT KAYABİLİR”

Doğanlar, şunları kaydetti:

“Ege Bölgesi’ndeki pamuk üretim alanları, ısınmanın tesiriyle Ege’nin kuzey kısımlarına gerçek kayabilir. Lakin buralarda da sıcaklık artışı ve yağış rejimindeki değişiklikler nedeniyle, verimlilik ve üretim ölçülerinde azalmalar olabilir. İklim değişikliği senaryolarına nazaran, Türkiye’nin kuzeybatı bölgelerinde yani Marmara ve Karadeniz kıyılarında da pamuk yetiştiriciliği imkanları artabilir yani sıcaklık artışları nedeniyle gelecekte bu bölgeler pamuk tarımına daha uygun hale gelebilir. Lakin buralarda da çok yağışlar, sel riski üzere yeni zorluklar ortaya çıkacaktır. Sonuç olarak, iklim değişikliğinin tesirleri nedeniyle 2050’li yıllarda Türkiye’nin pamuk üretim haritasının kıymetli ölçüde değişmesi bekleniyor. Mevcut üretim alanlarının daralması, yeni alanların ön plana çıkması öngörülüyor. Lakin iklim değişikliğinin gidişatına nazaran birtakım bölgelerde pamuk tarımının büsbütün olanaksız hale gelme ihtimali de var.”

​​​​​​​

​​​​​​​“İKİ PAMUK ÇEŞİDİ GELİŞTİRDİK”

Türkiye’nin iklim değişikliğinden en az halde etkilenmesi için Dr. Volkan Sezener ve Ceng Peynircioğlu ile çalışmalar yürüttüklerinden bahseden Doğanlar