İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İzmir Şubesi Başkanı Bengi Atak, 30 Ekim 2020 sarsıntısında en büyük hasarın yaşandığı Bornova ve Bayraklı ilçelerinde yapılan envanter çalışmalarında, 60 bin yapının yüzde 35’inin “depreme dayanıksız olma ihtimali yüksek” olarak raporlandığını açıkladı.

İzmir’de toplam 950 bin 490 yapı bulunuyor. Atak, kent genelinde yapı stokunun yüzde 70’inin soru işareti taşıdığına dikkat çekerek, bakanlık ve belediyenin bu hususta farklı sayılar söylem ettiğini belirtti.

İMO ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen envanter çalışmalarına nazaran, bilhassa 2000 öncesinde inşa edilen binaların sarsıntıya karşı daha savunmasız olduğu görülüyor. Atak, bu durumu 1999 zelzelesi sonrası getirilen hazır beton zaruriliği ve yönetmelik değişikliklerine bağlıyor.

Karşıyaka’da envanter çalışmalarına başlanması için belediye meclisinden karar çıktığını belirten Atak, burada 23 bin binanın inceleneceğini ve yıl içinde çalışmaların tamamlanacağını söyledi.

Atak şöyle konuştu:

“Karşıyaka’da yaklaşık 23 bin bina var. Envanter çalışmalarına yakın vakitte başlanarak, bu yıl içinde biteceğini düşünüyorum. Envanter çalışmalarına başladığımız ilçelerdeki yapılar karakteristik ve yıkıma maruz kalması en çok beklenen bölgede. Karşıyaka’dan sonra Konak’ta da envanter çalışmaları bittiğinde İzmir geneline dair büyük bir fikir elde etmiş olacağız. Her ilçeyi tek tek tamamlamayı beklemeden bu bilgiyle İzmir’e dair bir şey söyleyebilir hale geleceğiz”

İMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Bengi Atak, “İzmir’in zelzeleye dayanıksız yapılar için bakanlık ve belediye çeşitli sayılar zikretti. İzmir’deki yapı stokunun yüzde 70’inin soru işareti taşıdığı biliniyor” dedi.

Atak, Konak ilçesinin de dahil edilmesiyle İzmir’in genel yapı durumuna dair daha net bilgiler elde edileceğini tabir etti.

“İMAR BARIŞI CİNAYETTİR”

Atak, İzmir’de imar affından faydalanan yapıların sayısının bilinmediğini ve bu yapıların ivedilikle denetlenmesi gerektiğini vurguladı.

Atak, bina taşıyıcı sisteminde bilinçsizce yapılan değişikliklerin önemli risk oluşturduğunu belirterek şunları söz etti:

“Araçların trafiğe çıkabilmesi için her yıl muayeneye giriyor. Buna misal halde yapılar da yasal prosedürlerle denetim altına alınarak, 3-5 yılda bir bakılabilir. Binalar dış tesirler nedeniyle durup dururken de ziyan görebiliyor. İzmir’de nemli havadan, denizden ötürü sülfata dayanıklılığı olmayan betonlarda aşınmalar daha fazla oluyor. O nedenle periydik denetimler şahısların cahilce yaptıkları değişikliklerin önüne geçecektir. Kat eklemeleri ya da kolay bir duvar tadilatı üzere görünen şeyler taşıyıcı sisteme büyük bir ziyan verebiliyor. Pencereleri büyütmek, odaları ortasındaki duvarları yıkmak yahut binanın kullanım gayesini değiştirmek tek başına verilebilecek bir karar değil. Konut olarak kullanılmak üzere üretilmiş bir binayı dershaneye ya da okula çevirmek binanın sarsıntı performansını zayıflatıyor. Binanın taşıyıcı sisteminde değişiklik yapmak, cinayetle eş paha tutulmalı.”

“İZMİR ZELZELEYE HAZIR DEĞİL”

İzmir’in zelzeleye hazır olmadığını söyleyen Atak, kentsel dönüşümün daha çok ekonomik gücü yüksek kısımlarda yapıldığını, riskli bölgelerde ise gereğince ilerleme sağlanamadığını söz etti. Atak şöyle konuştu:

“Atılan somut adımlar epey az. Kentsel dönüşüm ekonomik gücü yüksek olan bölümlerde yapılıyor. Örneğin sarsıntıdan sonra Karşıyaka’da kıyı konutlarında daha çok dönüşüm oldu. Temel gereksinim sahiplerinde bunu yapacak güç yok. Devlet kurumlarının da desteklemeye çok fazla niyeti yok. Tekrar unutma eğilimindeyiz. İzmir’de yapılan envanter çalışmaları, Zelzele Master Planı, çalıştaylar umut verici fakat somuta dönüştüğü vakit daha doyurucu hale gelecek. Acil durum hareket planlarının süratli halde ortaya koyulması lazım. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, belediye, sivil toplum örgütleri, AFAD üzere kurumlar bu mevzuda tıpkı lisanı konuşmalı. İzmir’de yalnızca zelzele değil, ağır yağışları ya da denizin kabarmasını afet olarak hissediyoruz. Münasebetiyle da kent bize daha hazırlıklı ve iş birliği halinde olmamız gerektiğini söylüyor. Uğraş var lakin maalesef kâfi değil”