İncirde yeni umut: ‘Kuru orak’ın faydası say say bitmiyor! Kalp, bağırsak, damar
Amerika, Avrupa ve Uzak Doğu ülkelerinden gelen talebin her geçen yıl arttığı kuru incirin ülke iktisadına katkısını artırmaya odaklanan K.F.C. Besin, siyah incirleri de ihracat kervanına katmak üzere 2015’te AR-GE çalışması başlattı.
TÜBİTAK Projesi kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğüne (TAGEM) bağlı Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü, Ege Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü iştirakiyle yürütülen projeyle gen kaynağı Anadolu’da bulunan 200’e yakın incir çeşidi araştırıldı.
Endüstriyel olarak tarımı yapılmayan bu çeşitler içinde sıhhate yararlı bileşikler içeren, hastalık ve zararlılara sağlam ve kurutulmuş olarak tüketilebilen çeşitler, laboratuvarda tahlillere tabi tutuldu.
Araştırma sonucu siyah orak olarak bilinen çeşidin, başka tiplere nazaran daha yüksek polifenol ve antioksidan aktivite içerdiği, bilhassa esere rengini veren “antosiyanin” pigmentinin antidiyabetik, antikanserojen, antienflamatuvar, antihipertansif ve antimikrobiyal tesirlerine ait çok sayıda bilimsel data bulunduğu belirlendi.
K.F.C. Gıda’nın İzmir’in Bergama ilçesinde oluşturduğu bahçede organik olarak deneme üretimleri yapılan siyah orak incirinin küf kaynaklı aflatoksin gibisi oluşumlara başka çeşitlere nazaran daha dirençli olduğuna ait bilgiler de elde edildi.
Laboratuvar çalışmalarıyla özellikleri ortaya konulan bu çeşidin kuzey Ege coğrafyasında yaygınlaştırılması için doku kültürü yoluyla fidan üretimine başlayan K.F.C. Besin, yüksek ihracat potansiyeline sahip siyah orak için kontratlı modelle yetiştiricilik çalışması başlattı.
ABD’NİN SİYAH İNCİRİNE RAKİP OLACAK
K.F.C. Gıda Yönetim Kurulu Lideri Birol Celep, küme olarak 2 fabrikadaki yaklaşık 1200 çalışanlarıyla 63 ülkeye yılda ortalama 100 milyon dolarlık kurutulmuş meyve, domates ve biber turşusu ihraç ettiklerini söyledi.
Türkiye’nin kuru incir ihracatının tamamına yakınının Aydın ve İzmir’de yetişen Sarılop çeşidi incirlerle yapıldığını söyleyen Celep, “En değerli pazarlardan biri olan ABD’de “black mission” çeşidi siyah kuru incirlerin kıymetli hisseye sahip, lakin Türk firmaları siyah kuru incir pazarından hisse alamıyor.” diye konuştu.
Antioksidan pahasının yüksek olması ve şeker oranının daha düşük olmasının siyah orak çeşidini Amerika ve Asya Pasifik pazarında savlı hale getirdiğini anlatan Celep, aflatoksin dayanıklılığına ait bilgilerin de umut verici olduğunu lisana getirdi.
Celep, siyah orak kuru incirinin orta ve uzun vadede kuru meyve ihracatı içinde kıymetli bir hisseye ulaşacağını ve bunu üreticinin iştirakiyle başarabileceklerini vurgulayarak, kontratlı üretim modeliyle bilhassa İzmir’den Çanakkale’ye uzanan kuzey Ege coğrafyasındaki bahçeleri yaygınlaştırmak istediklerini aktardı.
Doku kültürü prosedürüyle yaklaşık 1000 dönüm üretim alanına dikilebilecek fidan yetiştirdiklerini, bunun her yıl katlanarak artacağına işaret eden Celep, üreticilerin Bergama’daki deneme bahçesinde eseri görebildiğini ve rakamsal ve ölçülebilir datalarla karşılaştırma yapabildiğinin bilgisini verdi.
Celep, “Bunu, yeni bir oyuncunun alana çıkması üzere pahalandırmak lazım. Daima birlikte, üreticilerimizle hayata geçirmeyi planlıyoruz. Çok pahalı hocalarımızın referansları, teknik bilgileri, Erbeyli Enstitüsünün dataları ve bizim 63 ülkedeki 31 yıllık deneyimimizle entegre bir yapıyı hayata geçiriyoruz. Biz çiftçiye empati kurarak şunu söylüyoruz, size fidanımızı, her türlü teknik bilgisini verelim, üreteceğiniz malı alalım. Alırken TARİŞ sayılarıyla bir fiyat oluşumu kelam konusu olsun. Bunun başlangıç evresinde sizden fidanlarımız için bedel talep etmeyelim. Bedeli, eseriniz geldiği sürece ödeyin. Yani biz finansman takviyesi, maliyet, teknik takviye, hepsine varız. Artık ben bir üretici olarak baktığımda bu türlü garantili bir eseri uzun vadeli toprağıma ekebileceksem bu benim için bir bedel. Bugün için de bir kıymet, yarın çocuklarım, torunlarım için de bir bedel.” halinde konuştu.
SAĞLIĞA YARARLARI SAY SAY BİTMİYOR
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yemenicioğlu ise laboratuvar çalışması sonucu siyah orak çeşidi incirin, öteki cinslere nazaran yüksek antioksidan içerdiğini, esere rengini veren “antosiyanin” pigmentinin antidiyabetik, antikanser, antienflamatuvar ve antimikrobiyal tesirlerine ait çok sayıda araştırmanın bulunduğunu kaydetti.
Yemenicioğlu, siyah incirin üzerinde bu kadar durulmuş olmasının en büyük nedeninin sıhhat tesiri istikametinden çok sıra dışı beklentiler içinde olunduğunu tabir ederek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Çünkü biliyorsunuz incir meyvesi aslında üstün meyve kabul ediliyor. Bunun da en kıymetli nedeni incirin içerdiği ‘pektin’ isimli hidrokolloid. Bu mide, bağırsak hareketi sağlayarak insanların sindirim sisteminin daha sağlıklı çalışmasını sağlayan suda çözünür bir diyet lifi ve eşsiz bir diyet lifi. Kolesterol üzere sıhhate ziyanlı hususları bağlıyor ve mide bağırsak hareketini tetikliyor. Siyah orak incirinde pektin yanında tıpkı vakitte antosiyanin denen renk hususları, doğal antioksidan hususlar var. Epey ağır seviyede bu hususları içeriyor. Hasebiyle mide bağırsak hareketi dışında antikanserogenik, antioksidan tesir, kalp damar hastalıklarına karşı müdafaa üzere tesirleri de bu meyvenin diyete dahil edildiğinde sağlayabileceği düşünülüyor.”
Söz konusu incir çeşidinde deneme bahçesinden alınan eserlerde aflatoksin oluşumunun Sarılop cinsine nazaran çok daha az olduğunun görüldüğüne işaret eden Yemenicioğlu, bu bahiste bilimsel çalışmaların sürdüğünü, siyah oraktaki renk hususlarının meyveyi küfe karşı koruduğu istikametinde değerlendirmelerin bulunduğunu tabir etti.
Yemenicioğlu, siyah orak incirinin 10 yıl içinde kuru incir üretimini 70 bin tonlardan 100 bin tonlara gerçek götürebileceğini, ihracat için yeni bir kuvvet çarpanı olacağına inandığını söyledi.