2025 enflasyon tahmini yüzde 32

İş insanları derneği TÜSİAD ve Koç Üniversitesi paydaşlığı ile oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından Hande Demirel kolaylaştırıcılığında düzenlenen “2025 Yılında Türkiye Ekonomisi” panelinin konuşmacıları Prof. Dr. Selva Demiral, Gizem Öztok Altınsaç, Prof. Dr. Hakan Kara ve Hakan Özyıldız; enflasyonla gayretin dar gelirlinin sırtına yüklendiği konusunda hem ortaklaşıyorlar, hem de resmi enflasyon varsayımıyla ortayı açıyorlar.

Asgari fiyat ve emekli aylıklarında sefalet fiyatlarının açıklanması ile enflasyonla uğraşta acı reçetenin dar ve sabit gelirliye düştüğünün açıkça ilanı olan bir yıla girdik.

Konuşmacılar da sunumlarında bu tabloyu ortaya koyuyorlar.

***

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Demiral, EAF’nin 2025 sonu itibariyle enflasyon artış oranını yüzde 32 olduğunu açıklarken, 2026’da da yüzde 20’lere inebileceği öngörüsünde bulunduklarını belirtiyor; “Tek haneli enflasyon oranını yakalamamız uzun yıllar alacak” diyor.

Demek oluyor ki; satın alma gücünde düzgünleşme umutlarının süpürüldüğü 2025, fakirler için güç bir yıl daha…

***

Aynı gün Merkez Bankası’nın Ocak 2025 “Piyasa İştirakçileri Anketi” nde optimist diyebileceğimiz beklentiler yer aldı.

52’si bankalar ve finansal piyasalardan, 16’sı gerçek daldan 68 iştirakçinin beklentilerine nazaran 12 ay sonrası TÜFE beklentisi bir evvelki anket devrinde yüzde 27.07 iken, bu anket periyodunda yüzde 25.38’e düştü.

Müjdeler olsun diyebiliyor muyuz?

Pek o denli görünmüyor.

EAF’nin öngörüsüne en yakın beklenti iştirakçilerin sırf yüzde 15.34’ünden geldi. Onların da 12 ay sonrasına ait mümkünlük iddiaları, TÜFE’nin ortalama olarak yüzde 27.00 – 29.99 aralığında artış göstereceği yönünde…

EAF ile Merkez Bankası anketi ortasındaki fark o denli bu türlü değil: 6.6 puan.

İki beklenti ortasındaki bu büyük fark nereden kaynaklanıyor olabilir?

Almanya’da yıllık enflasyon 2022 yılında enflasyon oranı yüzde 6.9’a çıktığında ülke yangın yerine döndü. 2023 yılında 5.9’a, 2024’de yüzde 2.2’ye düşürdüklerinde bile yüzleri gülmedi.

Merkez Bankası ile EAF öngörüsü ortasındaki farkın nedenini çıktılarda gördüklerini söyleyen Demiral’ın soruma bir cevabı var aslında.

Şöyle ki:

“Siyasi tercihini iktidar yanlısı kullanan iştirakçilerin ileriye yönelik enflasyon beklentileri daha düşük.”

***

Merkez Bankası’nın içinde bulunduğumuz ayda faiz indirimine gitmesinin, enflasyonun yüzde 21’e gideceği inancından değil de, devlet bütçesinde artan faiz yükünden kaynaklandığını vurgulayan Demiral ekliyor:

“Küçük ve orta uzunluk şirketler ayakta kalmakta zorlanıyor. Kredilerde KOBİ’lerin hissesi yüzde 2.5’a çıkarılırken, büyük şirketlerin hissesi yüzde 1.5’e indirildi. Ne var ki enflasyonla gayretin bir sonucu olarak ortaya çıkan acı reçete maliyetini adil olarak dağıtmak maliye siyasetinin işidir.”

***

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyonla çabada başarılı olamamanın en temel nedeninin mali sıkılaştırmaya geç başlanması ve bütçe harcamalarının kısılmaması olduğunu söylüyor.

Nakit bütçe istikrarının pandemiden bile daha fazla açıldığına işaret eden Kara, kağıt üzerinde belirlenen amaçların neden tutmayacağını şöyle özetliyor:

“2025 yılında da maliye siyasetinde değerli bir sıkılaşma beklenmiyor. Yönetilen fiyat artışları da muhtemelen enflasyon maksadının üzerinde gerçekleşecek. Münasebetiyle, önümüzdeki periyotta enflasyon düşmeye devam etse de güzelleşme resmi varsayımlardan daha hudutlu olacak üzere görünüyor.”

***

Hatırlatmanın tam sırası.

Hükümetin Eylül ayında yayımladığı Orta Vadeli Plan’a nazaran 2025 yılı enflasyon gayesi yüzde 17.5 olurken, Merkez Bankası Kasım Enflasyon Raporu’nda “2025’te enflasyon yüzde 21 olacak, yüzde 26’ya kadar da yolu var” saptaması yapılmıştı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek; mali disiplin, talep ve para siyaseti ile bu amaca varılacağını vurguluyor.

Biz de “Hadi ancak; kuruduk artık. Kamudan ihale alanlara vergi muafiyeti, ballı ihaleler, kamu saltanı sürüyor” diyoruz…

***

TÜSİAD Yönetim Kurulu Lideri Orhan Turan EAF açış konuşmasında, hükümetin mali disiplinden uzak olduğunu gösteren alanlara nokta atışı yapıyor:

Kayıtlı mükellefler için vergi oranlarının artırılması – Ek vergi yükü getirilmesi – Vergi adaletine ziyan veren af uygulamaları.

Üretimin maliyet yapısını topyekün ele alan, global piyasalarda ülkenin rekabet gücünü ölçen bir bilimsel çalışmaya, endekse gereksinim olduğunu vurgulayan Turan yeni başladıkları çalışmanın haberini de veriyor:

“Ekonomist Kara’nın dayanağıyla Mart ayıyla birlikte her çeyrekte TÜSİAD Rekabet Gücü Endeksi yayınlamaya başlıyoruz.”

Verimliliğin ve rekabetçiliğin artması için esaslı ıslahatların yapılması ve hukuksal öngörülebilirliğin sağlanması gerekliliğine değinen Turan “Sanayi üretimi baskı altında kaldı. Gerçek dal bilançolarında bozulma yaşandı” diyerek TÜSİAD’ın 2024 yılı Z raporunu çıkarıyor.